Overordna mål:

Å tileigne seg detaljerte kunnskapar når det gjeld kartlegging av kjemiske faktorar i arbeidsmiljøet og relaterte helseeffektar

Innhald:

• Luftforureining i arbeidsmiljøet
• Fysiske og kjemiske eigenskapar til helsefarlege kjemiske stoff
• Risikoavurdering; terminologi, prinsipp og metodar
• Prøvetakingsstrategi, metodar, og analyse av gassar, dampar og aerosolar i arbeidsatmosfæren
• Arbeidsmiljøstandardar og grenseverdiar
• Regelverk for klassifisering og merking av kjemiske stoff
• Ekskursjonar og felt øvingar med eksponeringsmålingar i industrien
• Utrekning, tolking og presentasjon av resultat frå feltøvingane
• Skriving av rapport basert på resultata frå øvingane
• Industriell toksikologi
• Hudeksponering og relaterte helseeffektar
• Biologiske målingar i blod, urin og utandingsluft
• Effekt av inhalerte komponentar på lungene og andre målorgan
• Lungefunksjonsmålingar
• Yrkesrelatert kreft
• Toksiske responsar i nervesystemet
• Toksiske effektar av metall
• Statistisk analyse av måledata
• Exposure data in epidemiological studies
• Eksempel på yrkeshygieniske problemstillingar I ulike bransjar/industriar

Kunnskapar

Etter fullført emne skal studentane kunne:

• gjere greie for dei viktigaste helsefarlege kjemiske komponentane i industrien
• gjere greie for kjemiske/fysiske eigenskapar for helsefarlege kjemiske komponentar som aerosolar, fiber, gassar og dampar
• forklare opptaksvegar og opptaksmekanismar for helsefarlege kjemiske komponentar
• gjere greie for toksikologiske mekanismar og sjukdommar i ulike organsystem som er relatert til eksponering for organiske løysemidlar, plantevernmidlar, uorganiske gassar, giftige metall og uorganiske aerosolar
• forklare resultat frå lungefunksjonsmålingar
• gjere greie for detaljane i ein risikovurdering
• kjenne og forklare ulike metodar for måling og analyse av ulike typar luftforureiningar
• definere ulike typar grenseverdiar
• forklare korleis ein kan analysere og evaluere resultat frå eksponerings-målingar ved å bruke statistiske metodar
• gjere greie for korleis ein kan bruke eksponeringsdata i epidemiologiske studiar

Ferdigheiter

Etter fullført emne skal studentane kunne:

• føresjå, identifisere og evaluere kjemiske risikofaktorar i industrien
• velje ut og bruke eigna metodar og strategiar for å måle kjemisk eksponering både i luft og ved biomonitorering
• kalkulere luftkonsentrasjon av forureiningar basert på rådata frå luftprøver
• undersøkje og evaluere mulige måle- og analysefeil
• gi tilbakemelding til industrien om utførte eksponeringsmålingar i form av rapport og presentasjon
• skrive ein vitskapleg rapport om resultata frå eksponeringsvurdering/måling
• gjennomføre ein detaljert risikovurdering av kjemisk eksponering i industrien
• søkje opp relevant informasjon og litteratur om kjemisk helsefare, toksikologi og eksponeringskartlegging

Generell kompetanse

• integrere kunnskap frå ulike fagområde
• skape god samhandling og gode samarbeidsrelasjonar mellom ulike aktørar innan arbeidsmiljøfeltet
• utøve ein vitskapleg tenkjemåte, og vise ei kritisk tilnærming til forskingsresultat
• skriftleg og munnleg formidling

Kurset går over seks veker og inneheld førelesingar (52 timar), to feltarbeid i industrien, gruppearbeid, studentpresentasjonar og kritisk analyse av relevante vitskaplege artiklar.

Dei to feltarbeida, som vert utført i ulike industriar, er ein essensiell del av kurset. Oppgåvene medfører arbeid spreidd over heile kursperioden med avsluttande innlevering av skriftlege rapportar. Feltarbeida inkluderer førebuande teoretisk og praktisk arbeid, litteratursøk, arbeidsplassbesøk, industriell prosessbeskriving, datainnsamling/eksponeringsmålingar i industrien, dataanalyse, to rapportar/skriftlege innleveringar og presentasjon av resultat og konklusjonar for diskusjon i forskingsgruppa..

Feltøvelsar med gruppearbeid og rapportar

Skriftleg prøve (3t) og studentpresentasjon.

2 interne sensorar.

Institutt for global helse og samfunnsmedisin,

Arbeids- og miljømedisin

Emneansvarleg: Magne Bråtveit

Tlf: 55586073; e-post: magne.bratveit@isf.uib.no